İnfina Blog

İnfina Yazılım A.Ş. tarafından Kurumsal Yatırımcı Dergisi yayını için İnfina Yazılım A.Ş. Varlık Yönetimi Proje Planlama ve Koordinasyon Yöneticisi Fırat Dizdar ve Ürün Yönetici Yardımcısı Melike Meriç ile gerçekleştirilen röportajda, fon operasyon süreçlerinde “tam otomasyon” uygulamaları görüşüldü.

Yatırım Fonlarının operasyonel süreçleri hakkında bilgi verebilir misiniz?

Fırat Dizdar: Sermaye piyasalarında, göz önünde olan ve yatırımcılar tarafından daha çok bilinen süreç, emir iletimi sonucunda Borsa İstanbul’da gerçekleşen alım-satım işlemleridir. Bununla birlikte, bu işlemlerin operasyonel olarak işlenerek resmileştirilmesi, muhasebeleştirilmesi de oldukça yoğun ve aynı oranda önemli bir süreçtir. Özellikle piyasadaki yatırım fonlarına operasyon hizmeti veren birimlerde, gün içerisinde gerçekleşen işlemler doğrultusunda, fonun içerisindeki varlıkların bugüne indirgenmiş değerlerinin hesaplanması ve bunabağlı olarak fonların alım-satıma konu olacak fiyatlarının belirlemesi yapılmaktadır. Bu sebeple, işlemlerin doğru, eksiksiz ve hızlı yapılması kritik bir önem taşımakta, önemi sebebiyle de hata payına da yer bırakmamaktadır.

Operasyonel yükü artıran faktörler nelerdir?

Melike Meriç: Son yıllarda BES (Bireysel Emeklilik Sistemi) ve OKS (Otomatik Katılım Sistemi) uygulamasının ülkemizde yaygınlaştırılması, piyasada işlem gören varlık miktarının ve fon katılımcılarının bir anda çok yüksek bir sayıya ulaşmasını sağlamıştır. Buna bağlı olarak, değerleme yapan birimlerin sorumlu olduğu yatırımcı sayısı da aynı oranda büyümüştür. Bahsedilen yeni fonların kurulması ile halihazırda yoğun bir iş yüküne sahip operasyon birimlerine ek operasyon yükü oluşmuştur. Fon birimleri ve fon hizmeti sağlayan kurumlar, bu sayı artışına paralel olarak eleman sayısını artırmış ya da mesai saatlerini uzatmak zorunda kalmışlardır. Bu bağlamda, finans piyasalarının altyapı hizmeti veren yazılım evlerinin sorumluluğu da artmıştır. O sebeple mevcut operasyon sürecini otomatize etmek, işlerinin büyük bölümünü manuel olarak yürüten operasyon birimini aktif rolden çıkartarak, süreci kontrol eden ve yalnızca bir problemle karşılaşıldığı zaman müdahale eden bir role dönüştürmek, hata payını en aza indirgeyerek çalışanlara optimal bir iş süreci sağlamak çok önemli bir hedef haline gelmiştir.

Bu süreçlerdeki insan faktörünü paylaşabilir misiniz?

Fırat Dizdar: Sermaye piyasaları dünyada gelişen teknoloji ile paralel evrilen bir yapı olsa da, bu yapı içerisinde insan faktörü hala kritik bir rol oynamaktadır. İnsan faktörünün olduğu her noktada da kaçınılmaz olarak hata payının bulunması, bu süreçteki bazı işlemleri hataya açık hale getirmektedir. Ayrıca, piyasadaki alım-satımlarda kullanılan algoritmik yöntemler, yüksek frekanslı trade olanakları gibi gelişmeler işlem sayısını ve hacmini artırırken, çalışılan aracı kurum ve banka gibi aktörlerin çoğalması da, işlemlerin takibini ve bu aktörler arası mutabakatı daha da zor hale getirmektedir. Buna ek olarak kurumlar için de, iş yükü ile doğru orantılı olarak artan eleman ihtiyacı, kuruma ekonomik olarak maliyet getirmektedir. Bütün bu zorlayıcı şartlarla beraber, özellikle fon değerlemesi sürecini yöneten fon operasyon birimlerinin, yatırımcılara karşı olan sorumluluğu doğrultusunda, bu alanda yapılacak olan hataların tolere edilmesi mümkün değildir. Hatalar sebebiyle SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) tarafından büyük miktarda cezai yaptırımlar söz konusudur. Küreselleşen piyasa şartları, gece seansı uygulamaları ve dünyanın farklı yerlerindeki borsalara yatırım yapabilme olasılığı ile beraber işlem sayısı ve bununla birlikte ihtiyaç duyulan bilgi artmıştır. Buna bağlı olarak işlemlerin daha hızlı yapılması ve kararların daha çabuk alınması konusunda baskı ve ihtiyaç da aynı oranda yükselmiştir. İhtiyaç duyulan bilginin de hızlı bir şekilde edinilmesi, ilgili kişi ve paydaşlara en kısa sürede iletilmesi önem kazanmıştır. Bu beklentiler ve gelişmeler beraberinde yeni kavramlar da getirmiştir. Bu kavramlardan belki de en önemlisi de tam otomasyondur.

Peki fon operasyon süreçlerinde otomasyon tam olarak nasıl işliyor?

Melike Meriç: Kelime anlamı olarak otomasyon; işlemlerin otomatik olarak yapılmasıdır. Ama aslında bundan daha fazlasını vadetmektedir. Şu anki operasyon sürecinde, bazı işlemler otomatik yapılmaktadır fakat bu haliyle otomasyondan beklenen fayda tam olarak elde edilememektedir. Bu işlemleri ayrı işlemler olarak düşünmek yerine, bütün işlemlerin birbirini takip eden bir iş süreci olarak tasarlanıp, bu şekilde bir yapı kurulmasından elde edilecek toplam değer, yani “Tam Otomasyon”un sağlanması, operasyonun kalite ve verimliliğini en yüksek seviyeye getirecektir. Söz konusu süreç artık “bulma odaklı” olan manuel yapıdan, “önleme odaklı ”optimal bir yapıya doğru evrilecektir. İnsana özgü hataların azaltılması, zamanın etkin kullanılması ve maliyetten tasarruf edilmesi ile rekabet üstünlüğü kazanılmasını sağlayacaktır. Süreçte herhangi bir aksama olmadan olası hatalar gerçekleşmeden saptanılabilecektir.

Yukarıda bahsettiğimiz “insan” faktörü bu “tam otomasyon” sürecinden nasıl etkileniyor?

Fırat Dizdar: Elbette konuyu yalnızca işletmeler değil, çalışan personel yönünden de ele almalıyız. Ülkemizde sermaye piyasalarında finansal araçların türlerinin ve hacminin artmasına paralel olarak büyüyen operasyon yükünün de, insanların mesai saatlerine etki ettiği ve psikolojik olarak verimlerinin düşmesine neden olduğu görülebilir. Operasyona dair kaydileştirme işlemleri, piyasaların kapanmasından sonra gerçekleştiği için, operasyon birimlerinin mesaisi bir nevi herkesin işi bittiğinde yeni başlamaktadır. Buna bağlı olarak, çalışılan uzun saatler ve ekip üzerindeki iş yetiştirme baskısı insanlar üzerinde ekstra yıpranmaya neden olmaktadır. Kişinin iş yaşamındaki başarısının aile ve özel hayatında mutlu olmasıyla direkt olarak bağlantılı olduğundan yola çıkılırsa, basit gibi görünen fakat toplum kültürünün temel taşlarından birini oluşturan “akşam yemeğine ailece beraber oturma” gibi basit bir ritüeli bile operasyon çalışanları çoğu zaman gerçekleştirememektedir. Sosyal olarak da kendisine gerektiği kadar zaman ayıramayan personelin uzun vadede verimli olamayacağı ve öngörülemeyen problemler yaşanabileceği düşünülebilir. Bu ihtiyaçlar doğrultusunda; operasyon sürecinden insan faktörünü olabildiği kadar takip noktasına çekmek, hem operasyon hızını optimal hale getirecek hem de hata payı sıfıra yakın olan bir sektörde çalışanların mutlu ve verimli, operasyon sürecinin ise en doğru şekilde işlemesini sağlayacaktır.

Fon Operasyon süreçlerinde “Tam Otomasyon”un katkıları nelerdir?

Melike Meriç: Kısaca özetlemek gerekirse; sermaye piyasaları fon hizmet birimleri, fon değerlemesi yaptıkları ve bu değerlemede belirlenen fiyatlar, alım-satım fiyatı olduğu için önemli bir role sahiplerdir. Hisse senetleri fiyatları arz-talep ile oluşurken, fon fiyatları, fonun içinde bulundurduğu finansal enstrümanlara bağlı olarak birçok hesaplama gerektirir. Bu hesaplamaların doğruluğu ve hızı, operasyonun sağlığı açısından çok önemli olmakla beraber, bu sürecin otomatize edilmesi, çalışanların hem daha verimli çalışmasını sağlayacak hem de iş süreçlerini daha sağlıklı hale getirecektir.

İnfina Yazılım A.Ş. olarak “Tam Otomasyon” uygulamalarına yönelik çalışmalarınızdan bahseder misiniz?

Fırat Dizdar: Yatırım fonu operasyon süreçlerinde tam otomasyon sağlamak için İnfleks Operasyon – Fast ürünümüzü sektöre kazandırmış olmanın gururunu yaşıyoruz. Bu üründe, özetle aşağıdaki tüm süreçler, tam otomasyon kapsamında kullanıcı müdahalesi olmadan gerçekleştirilebilmektedir:

• Organize Piyasalardaki Tüm Menkul Kıymet Tanımları
• Organize Piyasalardaki Kapanış Değerlemeleri
• Sermaye Artırım ve Temettü Tanımları
• BIST, Takasbank ve Tezgahüstü Piyasalardaki Tüm Günlük İşlemlerin Aktarımları
• Günlük/Aylık Rapor (KAP), KAP Gider Raporu, Nakit Raporu, SPK Yatırım Limit Aşım Raporu, Mali Raporların Gönderimi (Mizan,
• Bilanço, Gelir Tablosu)
• Periyodik Yevmiye/Kebir Defter Oluşturma
• Otomatik Fon Fiyatı Değerlemesi
• Operasyon ve İç Denetim Mutabakatlarının Sağlanması
• Planlanmış Günsonu Yukarıda sayılan başlıklar altında çok daha detaylı işlemler olup, bu işlemlerin gerçekleşme sonuçları da otomatik olarak raporlanmaktadır.

Son söz olarak şunu ifade etmek isterim İnfleks Operasyon – Fast ile tanıştırdığımız tüm müşterilerimiz, bu uygulamayı sektör açısından çok faydalı bulduklarını özellikle vurgulamaktadır. Daha detaylı bilgiye www.infina. com.tr adresimizden erişebilir ve bizimle irtibata geçebilirsiniz.

Fırat Dizdar
İnfina Yazılım A.Ş.
Ürün Yöneticisi

Melike Meriç
İnfina Yazılım A.Ş.
Ürün Yönetici Yardımcısı