Robo Danışman Nedir, Ne Değildir?
Burak Arslanpay
Robo Danışmanlık, teknoloji şirketlerinin küçük ve orta büyüklükte tasarruf sahiplerinin varlıklarını yönetmek üzere yola çıktıkları bir dijital portföy yönetim altyapısıdır. 2008 krizinin en çok hissedildiği ülke olan ABD’de ortaya çıkan bu teknolojiyle şu an dünyada 500 Milyar doların üzerinde varlık yönetilmektedir. Robo Danışmanlık hakkındaki diğer güncel büyüklük ve haberlere buradan ulaşılabilir.
Robo Danışmanlık sistemlerinin özellikle küçük birikimleri etkin yönetmesi büyük banka ve finans şirketlerinin de ilgisini çekmeye başlamasıyla son 5 yılda irili ufaklı bankalar da bu hizmette yer almaya başladılar.
Türkiye’de Robo Danışmanlık hizmeti sunmak isteyen şirketlerin finansal hizmet kurumu olması gerekiyor. Bir teknoloji şirketi doğrudan son yatırımcının varlıklarını yönetmek isterse ya portföy yönetimi ve aracılık izinlerine sahip olmalı ya da bir portföy yönetim şirketi veya banka ile bu hizmeti sunmalı.
Finansal hizmet şirketleri bu hizmeti vermek için gereken altyapıyı kendileri geliştirebilecekleri gibi Robo Danışmanlık hizmeti altyapısı geliştiren fintech’ler ile de beraber çalışabilirler.
Öneriver, Robo Danışmanlık hizmeti vermek isteyen kurumlara bu altyapıyı sağlamak için yola çıktı. 25 yıldır Türkiye sermaye piyasası şirketlerine hizmet veren İnfina’nın gücünü yanına alması, yazılım ürünü geliştirme, operasyon ve emir yönetim sistemleri ile entegrasyon ve ürün yönetimi konusunda Öneriver’e büyük avantaj sağlıyor.
Robo danışmanlık sistemleri temel olarak aşağıdaki 7 başlıkta yer alan hizmetleri verir, geliştirilen yazılımlar bu hizmetleri sağlamalıdır
- Online hesap açılması
- Risk profilinin kişiselleştirilerek hesaplanması, müşterinin en iyi şekilde tanınması (Diğer hesaplarla entegrasyon, psikometrik risk profili)
- Modern portföy teorisine dayalı finansal algoritmanın profesyonel portföy yöneticileri tarafından kullanılarak varlık dağılımı tavsiyeleri oluşturulması. Makine öğrenmesi ile profesyonellerin bilgi ve beklentisinin harmanlanması.
- Varlık dağılımı tavsiyesinin milyonlarca kişiye, kişisel risk profili ve beklentisine uygun kişiselleştirilerek uygulanması, işleme dönmesi.
- Operasyon ve emir işlem sistemleri ile entegrasyon.
- 24 saat, 365 gün etkin ve karşılaştırılabilir raporlama (şeffaflık).
- Gereken durumlarda tekrar değerlendirme ve işlem yapılması (rebalance).
Bu yazı serisinde Robo Danışmalık sistemlerinin yaptıkları işleri detaylı olarak inceleyecek, çoğunluk tarafından doğru kabul edilen yanlışlara değinecek ve bu hizmetin ülkemiz için neden büyük bir gereklilik olduğuna dikkat çekeceğiz.
İlk olarak yaygın bilinen bir yanlışı düzelterek başlamak istiyoruz. Robo Danışmanlık hizmeti son gelinen noktada asla ve asla tüm yatırım kararının bilgisayarlara ve makine öğrenmesine bırakılması değildir. Şu anda yatırım karar süreçlerinin bilgisayar modelleri ve finans uzmanları tarafından yürütüldüğü hibrit yapılar öne çıkmaktadır.
Yapay zeka algoritmaları profesyonel yatırım danışmanın ve portföy yöneticilerinin yerini alamaz. Profesyonel yatırım danışmanı ve portföy yöneticilerinin daha hızlı ve etkin hizmet vermesini, piyasa beklentisi ve öngörülerinin milyonlara ulaşmasını sağlar. (Makine öğrenmesinin varlık yönetiminde kullanımı için sayfa 22–25'e bakabilirsiniz.)
Robo Danışmanlık sistemleri varlık yönetimi hizmetinin dijital dönüşümüdür. Bu dönüşümde profesyonel varlık yönetimi hizmetinin kitlelere erişimi mümkün hale gelmektedir. Endüstri 4.0 gibi, Robo’lara varlık yönetimi 2.0 denilebilir. Buna en güzel örnek Spotify ve Netflix ile eğlence endüstrisindeki dönüşümdür. Müzik veya filmler bilgisayarlar ile oluşturulmuyor, yine insanlar tarafından üretiliyor, geliştiriliyor ama kullanıcıya erişimi şekil değiştiriyor. Kişiselleştirilerek herkese özel hale geliyor. Robo danışmanlık hizmeti de varlık yönetiminde tam olarak bunu sağlıyor.
Tamamen makine öğrenmesi ve yapay zeka ile portföy yönetimi hizmeti verilemez, profesyoneller her zaman işin içinde olmalı çünkü piyasalardaki ani değişim ve bilgi akışını en iyi profesyoneller yorumlayabilir. Robo danışmanlık sistemleri sayesinde davranışsal finans başlığı altında görülen duygusal karar alma süreçleri en aza indirilerek uzun vadeli pozitif getiri ve tasarrufların artması sağlanabilir.
Bir sonraki yazımızda Robo danışmanlık sistemlerinin ilk aşaması olan online hesap açılması, bunun dünyada nasıl uygulandığı ve ülkemizde nasıl olması gerektiğini inceleyeceğiz.
Fintech, dijital dönüşüm ve finansal okur-yazarlık hakkındaki diğer yazılarımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Burak Arslanpay
İnfina Yazılım A.Ş.
Genel Müdür Yardımcısı